Bereikbaarheid stad en platteland verschillen, maar beleving is hetzelfde
In de beleving van een groot deel van de inwoners van stedelijke en landelijke gebieden zijn er nauwelijks bereikbaarheidsproblemen. De meesten vinden dat zij werk of voorzieningen voor bijvoorbeeld onderwijs, zorg of winkels goed kunnen bereiken. Ook is er nauwelijks verschil in beleving tussen de stads- en plattelandsbewoners. Er is een groep mensen in zowel het stedelijk als het landelijk gebied die hun bereikbaarheid als onvoldoende ervaren. Bij het zoeken naar oplossingsrichtingen voor mobiliteit en bereikbaarheid zou er aandacht moeten zijn voor de perceptie van inwoners. Nu ligt de focus vooral op oplossingen voor problemen en knelpunten die de inwoners misschien niet als zodanig ervaren.
Dit schrijft het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) in de publicatie 'De ontwikkeling van de mobiliteit en de bereikbaarheid in stedelijk en ruraal Nederland'.
In het stedelijk gebied groeit de bevolking en komen er steeds meer banen en voorzieningen. In delen van het landelijke ofwel rurale gebied daarentegen krimpen de bevolking en de werkgelegenheid en verschraalt het aanbod aan voorzieningen. Deze trends leiden ertoe dat de mobiliteit en de bereikbaarheid zich in deze gebieden verschillend ontwikkelen.
Het KiM heeft de verwachte ontwikkeling (2018-2040) van de mobiliteit en bereikbaarheid van inwoners van 4 verschillende typen gebieden in beeld gebracht: het stedelijk gebied waar de bevolking groeit, het stedelijk gebied waar de bevolking afneemt, het rurale gebied waar de bevolking groeit en het rurale gebied waar de bevolking afneemt. De onderzoekers hebben dit gedaan voor een hoog en een laag groeiscenario. De resultaten van de analyses zijn vertaald naar kansen, bedreigingen en oplossingen die per type gebied verschillen.
Ervaren bereikbaarheid
Er zijn tussen het stedelijke en het landelijke gebied verschillen in het aantal mogelijk te bereiken banen, onderwijsinstellingen en winkels. Maar, een groot deel van de inwoners van die gebieden ervaart nauwelijks bereikbaarheidsproblemen. Bewoners van stedelijke en die van rurale gebieden ervaren de bereikbaarheid van voorzieningen nauwelijks anders. In plattelandsgebieden kunnen bepaalde factoren, zoals een hoog autobezit (meer dan in de steden), een positieve bijdrage leveren aan de ervaren bereikbaarheid. Is de bereikbaarheid voor iedereen in Nederland dan op orde? Dat is niet het geval. Er is namelijk een groep mensen (5 à 6%, dat wil zeggen ruim 900 duizend mensen) in zowel het stedelijk als het landelijk gebied die hun bereikbaarheid als onvoldoende ervaren. Specifieke groepen mensen zullen zeker een bereikbaarheidsprobleem hebben.
Auto blijft dominant in landelijk gebied
De auto blijft in de toekomst de dominante vervoerwijze in het rurale gebied. Het gebruik van het reguliere openbaar vervoer in deze gebieden is laag en dat blijft naar verwachting ook in de toekomst zo. Daardoor staat de betaalbaarheid van het openbaar vervoer meer onder druk en is de beschikbaarheid van het openbaar vervoer in de landelijke gebieden minder vanzelfsprekend. Kleinschalig openbaar vervoer (vervoer op maat) kan mogelijk als vangnet fungeren voor mensen die van dat openbaar vervoer afhankelijk zijn. In de rurale gebieden is het ook kansrijk om op afstanden tot 20 km het gebruik van de elektrische fiets te stimuleren en doorfiets- en snelfietsroutes aan te leggen.
Leefomgeving stedelijk gebied
In een hoog groeiscenario wordt de leefomgeving van de bewoners in het stedelijk gebied meer aangetast door bijvoorbeeld meer files, toenemend ruimtegebruik van de auto, milieubelasting en geluidsoverlast. Om de kwaliteit van die leefomgeving in ieder geval op peil te houden zijn er verschillende oplossingsrichtingen voorhanden, zo stelt het KiM. Bijvoorbeeld door te zorgen voor nabijheid van wonen, werken en voorzieningen. Maar ook door stadscentra en nieuw te ontwikkelen wijken autoluw te maken en het parkeren te reguleren. Daarnaast behoort het stimuleren van deelmobiliteit en goede overstapfaciliteiten aan de randen van de stad (multimodale hubs) volgens de KiM-onderzoekers tot de mogelijkheden.