Deel-e-steps: een oplossing voor duurzamere mobiliteit of juist een plaag?
Weblog
Op het station ontgrendelt Lucas met zijn telefoon een elektrische deelstep. Hij stapt op en zoeft in minder dan 10 minuten naar zijn werk. Recht tegenover de ingang van zijn kantoor vergrendelt Lucas de step weer. Zo legt hij sinds kort de 1,5 kilometer van het station naar zijn werk af. Voor Nederland is dit nu nog toekomstmuziek, maar in Brussel en Parijs is dit al realiteit.
In Nederland zijn de meeste e-steps nu nog niet toegestaan op de openbare weg. In Europese landen als België en Frankrijk wel. Momenteel wordt er gekeken of e-steps en andere lichte elektrische voertuigen de Nederlandse weg op mogen, en zo ja onder welke voorwaarden. Bij het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid hebben we onderzocht wat de ervaringen met e-steps zijn in andere landen.
Voordelen van de e-step
De elektrische deelstep heeft veel voordelen. Met z’n 15 km per uur gaat het een stuk sneller dan lopen. Tijdswinst is dan ook een belangrijk argument om de e-step te gebruiken. Daarnaast maakt de e-step het makkelijk om de last-mile af te leggen; in het geval van Lucas het stuk van het station tot zijn werk.
Overal en nergens
De mogelijkheid om van deur-tot-deur te reizen is niet alleen één van de grootste voordelen van de deel e-step, maar ook meteen het grootste nadeel. De e-steps staan werkelijk overal! In het fietsenrek, midden op de stoep, tegen de gevels, aan de rand van het park, je kunt het zo gek niet bedenken of er staat (of ligt) een elektrische step. Daarbij komt nog dat veel van de deel-e-steps het voetpad blokkeren waardoor het onmogelijk wordt om er met een kinderwagen of rollator langs te lopen. Dit is ook de reden waarom veel Nederlandse gemeentes aarzelen om deelsystemen van e-steps in de toekomst toe te staan.
Een duurzaam imago
Het energieverbruik van de e-step is erg laag. Voor Lucas zijn tripje van het station naar zijn werk - 1,5 km - is dit ongeveer 0,02 kWh. Dat is hetzelfde elektriciteitsverbruik als 2 minuten stofzuigen met een stofzuiger van 500 W. De CO2 -uitstoot die hiermee gemoeid is, bedraagt circa 5 gCO2-equivalent/km bij de Nederlandse stroommix uit 2018. Hierdoor heeft de e-step een duurzaam imago. Maar is dit wel terecht? Want hoe ging Lucas eerst van het station naar zijn werk? Als hij dat te voet of met de fiets deed, verbruikt hij nu meer fossiele brandstof dan voorheen.
Zelfs als Lucas vroeger met de metro, bus of met de scooter ging, is het maar zeer de vraag of zijn keuze voor de elektrische deel-step duurzaam is. Vooral de productie van de accu en de e-step leidt tot CO2-uitstoot. Daarnaast is de levensduur van een elektrische deelstep kort. Er zijn zelfs berichten waarin een levensduur van 1 maand wordt genoemd. Wij gaan ervan uit dat de deel-e-step gemiddeld 10 maanden meegaat en gedurende zijn levensduur 2900 km rijdt. Met deze aannames komt de CO2-uitstoot van de stepproductie uit op ruim 100 gCO2-equivalent/km. Dat is 20 keer zoveel als de CO2-uitstoot die gerelateerd is aan het elektriciteitsverbruik in de gebruikersfase.
Verlengen levensduur
De oplossing voor duurzamere e-steps zit hem dan ook niet in het promoten van groene stroom, maar meer in het verlengen van de levensduur van de e-steps. De e-steps moeten robuuster worden en wij moeten er zuiniger op zijn. Wellicht is het stimuleren van het privébezit van e-steps beter dan het opzetten van een deelsysteem. We zijn nu eenmaal zuiniger op onze eigen spullen dan op spullen van een grote organisatie.
Lucas overweegt nu om zelf een elektrische step aan te schaffen. Het is voor hem een kleine moeite om zijn step ingeklapt mee te nemen in de trein. En zo loopt hij ook geen risico dat er op de terugweg van zijn werk naar huis toevallig geen deel-e-step beschikbaar is.